کاتالیزور خودرو و نقش آن
کاتالیزور یکی از اجزای حیاتی در سیستم کنترل آلایندگی خودرو است که به کاهش آلایندگی و جلوگیری از خرابی‌های خودرو کمک می‌کند. این بخش مسئول افزایش کارایی سوخت و کاهش مصرف سوخت اتومبیل نیز می‌باشد. در زیر به توصیف عملکرد کاتالیزور و نشانه‌های خرابی آن پرداخته خواهد شد.
عملکرد کاتالیزور
مبدل کاتالیزوری که در سیستم اگزوز خودرو استفاده می‌شود، یک استفاده نوین از کاتالیزور سطحی می‌باشد. این بخش مسئول تبدیل گازهای مضری مانند کربن منوکسید و هیدروکربن‌های ناسوخته در دود خودرو به گازهای نسبتاً بی‌خطر مانند CO2 و H2O می‌باشد. این عمل توسط کاتالیزور حاوی فلزات اکسید شده انجام می‌شود.
تکنسین‌ها معمولاً با استفاده از دستگاه‌های دیاگ کامپیوتری اتومبیل را بررسی می‌کنند تا نقص و مشکلات را شناسایی کنند. این اقدامات شامل تست‌هایی بر روی سنسورها و اجزای مرتبط با کاتالیزور می‌شود. در صورت نیاز، سوکت سنسور اکسیژن به‌طور موقت جایگزین می‌شود تا علل خرابی کاتالیزور را بررسی کنند.
در بسیاری از کشورها، حذف کاتالیزور و رانندگی بدون آن غیرقانونی و با جریمه سنگین محسوب می‌شود. این تدابیر به دلیل آسیب جدی به محیط زیست اعمال شده‌اند و حذف کاتالیزور به شدت توصیه نمی‌شود.
نشانه‌های خرابی کاتالیزور
برخی از نشانه‌های خرابی کاتالیزور عبارتند از:
- بالا رفتن ناگهانی مصرف سوخت اتومبیل
- افت شتابگیری
- عدم روشن شدن یا بد استارت خوردن اتومبیل
- رد شدن تست آلایندگی با مقادیر HC و CO بالاتر از حد معمول
- روشن شدن چراغ اخطار (چک) در پشت آمپر
- بد کار کردن اتومبیل همراه با لرزش در دورهای پایین
- بوی بد (بوی شبیه به تخم مرغ گندیده)
- کاهش دمای کاتالیزور
لطفاً به یاد داشته باشید که برای تشخیص دمای کاتالیزور، نیازمند دستگاه حرارت‌سنج اینفرارد می‌باشید.
در صورتی که احساس می‌کنید کاتالیزور خودرو خراب شده است، بهتر است به تعمیرکار متخصص مراجعه کرده و علت خرابی را بررسی کنید تا از مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
عوامل موثر در خرابی کاتالیزور
خرابی کاتالیزور در اتومبیل‌ها تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که برخی از مهمترین این عوامل عبارتند از:
گرفتگی شبکه‌های کاتالیزور
در اتومبیل‌های قدیمی‌تر، گرفتگی بیش از حد شبکه‌های کاتالیزور از مهمترین علل خرابی است. این مسئله باعث می‌شود که دود حاصل از احتراق موتور نتواند از کاتالیزور عبور کرده و از اگزوز خارج شود. این مشکل می‌تواند باعث کاهش توان موتور و اختلال در تنظیم مخلوط سوختی و هوایی شود.
تغییرات دما و ترکیبات گازهای خروجی
کاتالیزور نسبت به تغییرات دما و ترکیبات مختلف گازهای خروجی حساس است. به‌عنوان مثال، وارد شدن روغن و آب به محفظه احتراق می‌تواند موجب آلودگی گازهای خروجی شود و به کاتالیزور آسیب بزند.
اختلال در سیستم جرقه‌زنی
اگر سیستم جرقه‌زنی خودرو دچار ایراد شود، ممکن است مخلوط سوخت و هوا ناقص سوزد که عامل دیگری برای خرابی کاتالیزور می‌شود.
گرم شدن بیش از حد موتور
اگر موتور اتومبیل به‌طور غیرمعمول بیش از حد گرم شود، این موضوع می‌تواند به خرابی کاتالیزور منجر شود.
ضربه و آسیب به پوسته کاتالیزور
ضربه خوردن و آسیب دیدن پوسته کاتالیزور نیز می‌تواند عملکرد آن را تحت تأثیر قرار دهد.
تشخیص خرابی از طریق دیاگ
برای تشخیص خرابی کاتالیزور، از دستگاه دیاگ برای بررسی پارامترهای مختلف استفاده می‌شود. برخی از موارد مهم در این بررسی شامل:
مقدار Load Value محاسبه‌شده (مقدار بار محاسبه‌شده): نشان‌دهنده راندمان حجمی موتور است. کاهش این مقدار ممکن است به دلیل گرفتگی مسیر اگزوز نشان‌دهنده خرابی کاتالیزور باشد.
فشار منیفولد ورودی (MAP): این فشار در برخی اتومبیل‌ها نشان‌دهنده مقدار مکش و فشار منیفولد ورودی (هوا) است. افزایش فشار منعکس کننده مشکل در سیستم اگزوز و کم شدن بازدهی کاتالیزور است.
تغییرات در کارکرد سنسور اکسیژن: بررسی تغییرات سنسور اکسیژن می‌تواند نشانگر بازدهی کاتالیزور باشد.
با توجه به این موارد، تشخیص دقیق خرابی کاتالیزور نیاز به تخصص و دستگاه‌های ویژه دارد.
هشدار دربارهٔ برداشتن کاتالیزور
اطلاعات حاکی از اهمیت حفظ کاتالیزور در اتومبیل‌ها به‌دلیل حساسیت‌ها و محدودیت‌های بازار، و نکاتی دربارهٔ ارائه این قطعه توسط نمایندگان آورده شده است. این اطلاعات شامل توضیحات دربارهٔ عواقب زیست‌محیطی و اثرات منفی بر روی مصرف بنزین است. همچنین به متوسط عمر این قطعه و اهمیت بررسی و تعویض به موقع آن اشاره شده است.
همواره می‌توانید جهت اطلاعات بیشتر از نحوه تعمیر و تعویض و شستشوی کاتالیزور
انواع خودرو از ما مشاوره رایگان بگیرید.
ثبت ديدگاه