همه چیز درباره کاتالیزور خودرو

در اینجا قصد داریم به معرفی همه چیز درباره کاتالیزور خودرو بپردازیم. مطالعه اطلاعات جامع و کاربردی در رابطه با قطعه کاتالیست خودرو در مجموعه کاتالیست وانکاتالیزور قسمتی از سیستم خروجی گازهای خودرو محسوب می شود که کارکرد آن تاثیر مستقیمی در آلایندگی گازهای خروجی خودرو دارد.

کاتالیزور بخشی از سیستم اگزوز و خروجی گازهای خودوراست. مبدل کاتالیزوری مورد استفاده در اگزوز اتومبیل ها ، کاربرد جدیدی از کاتالیزور سطحی است. کربن منوکسید و هیدرو کربن های حاصل از سوخت های نسوخته موجود در دود اتومبیل ، از آلاینده های خطرناک هوا هستند. گازهای خارج شده از اگزوز اتومبیل همراه با مقداری هوا از روی کاتالیزور که شامل فلز اکسیدهاست عبور داده می‌شود. گاز CO و هیدروکربن ها به CO2 و H2O تبدیل می‌شوند که نسبتا بی خطرند و در هوا رها می‌شوند. کاتالیزور بخش مهمی از سیستم کنترل آلایندگی خودروی شماست. ولی گاهی اوقات عملکرد آنها مختل می‌شود.

کربن منوکسید ، هیدرو کربن و اکسیدهای نیتروژناز آلاینده های خطرناک موجود در دود اتومبیل هستند . واکنش های شیمیایی و تجزیه گازها توسط کاتالیزور صورت می‌گیرد و این آلاینده های خطرناک را به حداقل می‌رساند. همچنین کاتالیزور، اکسیت ازت که ماده‌ای سمی است را به گاز ازت که یک گاز بی‌خطر محسوب می‌شود ، تبدیل می‌کند.

در بسیاری از کشورها در آوردن کاتالیزور و رانندگی بدون آن تخلف سنگینی محسوب می‌شود و خلاف قانون است. زیرا به محیط زیست صدمه جدی وارد می‌شود. بنابراین در صورتی خرابی کاتالیزور به فکر حذف آن نباشید.

عوامل تاثیرگذار در خرابی کاتالیزور

در صورت خرابی کاتالیزور اول باید عیب مورد نظر را رفع کرده و سپس اقدام به تعویض کاتالیزور نمایید. زیرا تا وقتی عامل اصلی خرابی ریشه یابی نشود صرفا تعویض کاتالیزور مشکل را حل نمی‌کند و پس از مدتی دوباره عملکرد آن را مختل می کند. ازعوامل تاثیرگذار در خرابی کاتالیزور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• گرم شدن بیش از حد موتور
• ضربه شدید و صدمات فیزیکی
• معیوب بودن سیستم جرقه خودرو
• مکمل های انژکتور شور و مکمل‌های تقلبی

علائم خرابی چیست؟

اکنون 9 مورد از شایع ترین علائمی که هنگام خراب شدن کاتالیزور رخ می دهند را مرور می‌کنیم.

• افت شتابگیری
• ممکن است خودروی شما روشن نشود یا بد استارت بخورد
• افزایش ناگهانی مصرف سوخت
• خودروی شما در تست آلایندگی مردود می‌شود(مقادیر HC و CO بیشتر از نرمال)
• بوی بد یکی از شایع ترین علائم خرابی کاتالیست می‌باشد. اگر بویی شبیه تخم مرغ گندیده احساس کردید و به مرور زمان بو بیشتر شد نشانه خرابی کاتالیزور است.
• چراغ اخطار (چک) در پشت آمپر روشن می‌شود.
• بد کار کردن خودرو همراه با لرزش در حالت دور آرام
• کاهش دمای کاتالیزور (با توجه به اینکه بازدهی واقعی کاتالیزور هنگامی است که دمای آن بالا می‌رود و حتی احتمال دارد تا مرز 700 و 800 درجه هم نزدیک شود پس کاتالیزوری که پس از مدتی رانندگی و گرم شدن موتور هنوز به دمای ایده ال خود نرسیده باشد معیوب است) راه تشخیص دمای کاتالیزور نیازمند دستگاهی به نام حرارت سنج اینفِرارِد است.
• در صورتی که خودرو کاملا سرد باشد اگر کاتالیزور را با دست تکان دهید و صدایی شبیه تکان خوردن سنگریزه در داخل آن به گوش برسد نشانه ای از ریختن شبکه های داخل آن است.

مقالات مرتبط

• بهترین مرکز شستشوی کاتالیزور

• اهمیت خرید و بازیافت خاک کاتالیزور

• نحوه رفع خطای کاتالیزور

• خریدار خاک کاتالیزور

مبدل کاتالیست یا کاتالیزور قطعه ای است به منظور کاهش آلایندگی هوا، که بین موتور خودرو و اگزوز بسته می‌شود و بهترین نسبت سوخت به هوا را تنظیم می‌کند و جلوی خروج سریع گازهای سمی را نیز می‌گیرد. یکی از مهمترین کارهای این قطعه تبدیل گازهای مضر : HC، CO و NOx به گازهای : CO2، H2O و N2 است.

معایب حذف کاتالیست چیست؟

افزایش آلایندگی خودرو تا حدود 30 برابر، افزایش مصرف سوخت خودروو افزایش صدای موتور از معایب حذف catalytic convertor می‌باشد.

البته افزایش صدای موتور یکی از دلایلی است که عده ای اصطلاحا می‌گویند خودرو راحتتر نفس می‌کشد.

مزایای حذف کاتالیست چیست؟

• افزایش شتاب و توان موتورکاتالیست فشار معکوس در مسیر اگزوز ایجاد می‌کند. با حذف آن، گازهای خروجی آزادتر حرکت می‌کنند و موتور می‌تواند با مقاومت کمتر کار کند. این امر باعث افزایش جزئی شتاب اولیه و توان خروجی موتور می‌شود، به ویژه در خودروهای دارای موتور قدرتمند.
• کاهش فشار داخلی سیستم اگزوز: حذف کاتالیست باعث می‌شود جریان گازهای خروجی روان‌تر باشد و فشار داخل سیستم اگزوز کاهش یابد. کاهش این فشار می‌تواند به افزایش راندمان موتور کمک کند و در برخی خودروها باعث کاهش جزئی مصرف سوخت شود.
• افزایش صدای خروجی و حس اسپرت بودن خودرو: با حذف کاتالیست، مسیر حرکت گازهای خروجی کوتاه‌تر و آزادتر می‌شود. این امر باعث ایجاد صدای بلندتر، حجیم‌تر و اسپرت‌تر در اگزوز می‌شود که بسیاری از علاقه‌مندان به خودروهای اسپرت آن را جذاب می‌دانند.
• کاهش هزینه نگهداری و تعویض مبدل: مبدل کاتالیزور یکی از قطعات گران‌قیمت خودرو است. حذف آن باعث می‌شود هزینه‌های تعویض یا تعمیر کاتالیست به صفر برسد، هرچند این روش عواقب قانونی و محیط‌زیستی دارد.
• سهولت در نصب اگزوز اسپرت یا تیونینگ:در خودروهایی که قصد دارند سیستم اگزوز اسپرت نصب کنند، حذف کاتالیست مسیر جریان گاز را هموارتر کرده و محدودیت‌ها را کاهش می‌دهد، در نتیجه نصب قطعات تیونینگ آسان‌تر انجام می‌شود.

دوره های تعویض مبدل کاتالیزور چگونه است؟

طول عمر مفید این قطعه حدودا بین 100000 تا 120000 کیلومتر است و بعد از مدتی پس از این دوره، عملا کارایی خود را از دست داده و میزان آلایندگی تا 5 برابر افزایش می‌یابد.

همچنین به موجب طرح کاهش آلایندگی هوا تست صحت عملکرد مبدل کاتالیست از سال 91 در معاینه فنی اجباری شده است.

سخن پایانی

حذف کاتالیست ممکن است در کوتاه‌مدت مزایایی مانند افزایش جزئی شتاب و توان موتور، کاهش فشار در سیستم اگزوز و صدای اسپرت‌تر ایجاد کند، اما این مزایا فنی و کوتاه‌مدت هستند و همراه با ریسک‌های جدی زیست‌محیطی و قانونی است. افزایش آلایندگی، خرابی سنسورهای اکسیژن، روشن شدن چراغ چک و عدم قبولی در معاینه فنی از مهم‌ترین پیامدهای این اقدام هستند. بنابراین، هرچند برخی رانندگان ممکن است به دلایل اسپرت یا تیونینگ موقت اقدام به حذف کاتالیست کنند، نگهداری صحیح، شست‌وشوی دوره‌ای و تعویض به‌موقع قطعات کاتالیزور روش‌های مطمئن‌تر و ایمن‌تری برای حفظ عملکرد موتور و کاهش آلایندگی به شمار می‌روند. در نهایت، حفظ سلامت خودرو و محیط زیست باید اولویت اصلی باشد و تصمیم‌گیری در مورد حذف کاتالیست تنها پس از بررسی کامل معایب و پیامدهای قانونی انجام شود.